سیستەمی ڕووناکی و بەرکەوتن و کاریگەری لەسەر تەندروستی باڵندە

یەکێک لە پێکهاتە گرنگ و گرنگەکان لە بەخێوکردنی پەلەوەری پیشەسازیدا سیستەمی ڕووناکی و بەرکەوتن و شێوازی بڵاوبوونەوەی ڕووناکی لە هۆڵەکاندا. بەم مانایە بە پشتبەستن بە قەبارەی هۆڵەکە و شێوازە مۆدێرنەکانی چاککردنەوە و چاندن، دەتوانرێت سیستەمێکی ڕووناکی گونجاو بەکاربهێنرێت، کە بریتییە لە ژمارەی چراکانی ناو هۆڵەکە، دوورییان لە یەکتر، دوورییان لە دیواری لاوەکییەوە لە هۆڵەکە، و بەرزییان لە زەویەوە هۆڵەکە تەواو بووە و دووری ڕیزی چراکان لە یەکترەوە زۆر گرنگە بۆ ئەوەی هیچ خاڵێکی کوێر لە هەموو هۆڵەکەدا نەبێت. پرسیارە گرنگ و سەرەکییەکە کە زۆر گرنگە ئەوەیە، ئایا ئێمە سیستەمی ڕووناکی تەنها بۆ دابینکردنی ڕووناکی و ڕووبەری بینین بۆ باڵندەکان بەکاردەهێنین، یان دەکرێت لایەنە گرنگەکانی دیکە لە بەخێوکردندا پەیوەندی بەوەوە هەبێت؟

لە سەرەتای ماوەی زاوزێکردندا (هەفتەی یەکەم) مریشک پێویستی بە دەستنیشانکردنی دەوروبەرەکەی هەیە بۆ ئەوەی بتوانێت پێداویستییەکانی ڕۆژانەی خۆی دابین بکات.
بەپێی لێکۆڵینەوە و لێکۆڵینەوەکان، ڕووناکی دروست لە ڕێگەی هەندێک ئەندامەوە کاریگەری ئەرێنی لەسەر گەشەی باشتری باڵندەکان هەیە.
چڕی ڕووناکی یەکێکە لە پێکهاتە گرنگەکان لە سیستەمی بەخێوکردندا چونکە دەتوانێت کاریگەری لەسەر سیستەمی دەماری پەلەوەر هەبێت.
هەروەها ڕەنگی ڕووناکی و ماوەی ڕووناکی دەتوانێت کاریگەری ئەرێنی لەسەر گەشەی گونجاوی پەلەوەرەکە هەبێت.

مەبەست لە جێبەجێکردنی بەرنامەی سنووردارکردنی ڕووناکی (سیستەمی ڕووناکی) لە مەڕەکانی گۆشتدا چییە؟

کەمکردنەوەی نائاسایی ئێسکەپەیکەر و زیادکردنی تەمەنی ڕەفەی مەڕ بۆ سەربڕین
باشترکردنی بەرهەمی خۆراک
گەیشتن بە کێوی ستانداردی خوازراو و خوازراو و ڕێکخستنی گەشەی مەڕەکان
کەمکردنەوەی مردنی دڵ
باشترکردنی ئارەزووی خواردن
زیادکردنی ڕوودانی توانای بۆماوەیی بۆ باشترکردنی ڕێژەی گۆڕانکاری

یەکێک لەو کێشە سەرەکیانەی لە هۆڵەکانی بەخێوکردنی پەلەوەردا بەدی دەکرێت، ژمارەیەکی زۆری باڵندەی چەقەڵە، ئەمەش دەبێتە هۆی ناتەبایی لە مەڕەکەدا و دابەشبوونی، ئەمەش دەکرێت بەهۆی چەند هۆکارێکەوە بێت، وەک جێگای تەڕ و کەمی کانزاکان و کەمبوونەوەی پاکیان لە خۆراکدا، هەروەها لەم پۆلەدا زیاتر سەرنج دەخەینە سەر سیستەمی ڕووناکی. یەکێک لە هۆکارە سەرەکییەکانی مریشکی چەقۆکێش لە هۆڵەکاندا ڕووناکی نادروستە. بێگومان ئەگەر تێبینیتان کردبێت، زۆربەی بەرنامەکانی ڕووناکی لەم سەردەمەدا لە کێڵگە بازرگانییەکانی پەلەوەردا لەسەر بنەمای ٢٠ کاتژمێر ڕووناکی یەک لە دوای یەک و ٤ کاتژمێر ڕەشبوونەوە دامەزراون و جێبەجێکردنی ئەم بەرنامەیە دەبێتە هۆی کێشەی ئێسکەپەیکەر و کێشەی قاچ و دیسکۆندرۆپلاسیا. بەڵام ئایا ئەگەری ئەوە هەیە کە بەرنامەی ڕووناکی ئەوەندە گرنگ بێت کە ببێتە هۆی ئەم ئاڵۆزییانە؟ بە شێوەیەکی ڕێژەیی زۆرترین گەشەی ئێسکەپەیکەری باڵندەکان لە ناوچەی ئێسکی ڕان و قاچ لە هەفتەکانی یەکەمی بەخێوکردنی مریشکدا ڕوودەدات. بێگومان نابێ ئەوە لەبیر بکرێت کە ڕۆڵی هۆرمۆنەکان لە گەشەی زیندەوەرە زیندووەکاندا زۆر گرنگە، لە نێوانیاندا دەتوانرێت ئاماژە بە هۆرمۆنی میلاتۆنین بکرێت کە کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر گەشەی ئێسکەکان هەیە. میلاتۆنین هۆرمۆنێکە کە لە تاریکیدا دەردرێت و وەک هاندەری شانەکانی ئێسک کاردەکات.

ڕێکخستنی چراکان و شێوازی دابەشکردنی ڕووناکی

ڕێکخستنی ڕووناکی لە ماڵی پەلەوەردا زۆر گرنگە بۆ بەڕێوەبردنی کاریگەر و توانای بەرهەمهێنانی بەردەوام. پێویستە لامپەکان لە مەودای گونجاودا دابنرێن بۆ ئەوەی زۆرترین بڕی ڕووناکی بەسەر گەورەترین ڕووبەردا بڵاوبێتەوە. ئەمەش بەندە بە ڕەهەندە فیزیکیەکان و ئەو ئامێرانەی کە لە هۆڵی بەخێوکردندا بەردەستن.

1. چڕی ڕووناکی

وەک دەزانن چڕی ڕووناکی کاریگەری زۆری لەسەر ژیانی باڵندەکان هەیە. لە هەفتەی یەکەمی زاوزێکردندا (0-7 ڕۆژە) پێویستە توندی ڕووناکی بەرز بۆ باڵندەکان لەبەرچاو بگرین بۆ ئەوەی جوجکەکان لەگەڵ بارودۆخە نوێیەکان ڕابێن. ئەم چڕی ڕووناکییە بەزۆری لە ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپا بە بەردەوامی بە ٢٠ لوکس دادەنرێت. دوای هەفتەی یەکەم و ڕاهاتنی جوجکەکان بە هۆڵی بەخێوکردن، ئاودەر و خۆراکدەرەکان دادەبەزێنرێن بۆ ٥-١٠ لوکس بە مەبەستی کەمکردنەوەی جوڵەی جوجکەکان و باشترکردنی گەشەکردن. 1 وات بۆ هەر باڵندەیەک بۆ 1.5 باڵندە یان بۆ هەر 0.28 مەتر چوارگۆشەیەک. چرای ٤٠ وات بۆ ڕووبەری ٩.٣ مەتر چوارگۆشە. بەرزی چرا: 2 مەتر لە سەر زەوی و مەودای نێوان دوو چرا دەبێت 2.5 مەتر بۆ 3 مەتر بێت. چرای خوارەوە 1.8-2.0 مەتر لە زەویەوە بێت و چرای سەرەوە 0.2-0.4 مەتر لە سەرەوەی ماڵی پەلەوەرەوە بێت.

2. ڕەنگی ڕووناکی

وەک دەزانین هەر ڕەنگێکی ڕووناکی درێژی شەپۆلێکی دیاریکراوی هەیە، کە دەتوانێت ڕۆڵێکی گرنگ بگێڕێت لە بەرهەمهێنانی گونجاوی باڵندەدا.بەپێی ئەم تیۆرییە دەکرێ بڵێین درێژی شەپۆلی ڕووناکی ڕەنگە کاریگەری لەسەر سەلامەتی مریشکی گۆشتی مریشکیش هەبێت. لە لێکۆڵینەوەیەکدا کە ئەنجام دراوە، گڵۆپی شین، سەوز، سوور و سپی بەراورد کراون و دەرکەوتووە کە زیادبوونی لیمفۆسایتی T لە مریشکەکانی بەخێوکراو لە ژێر گڵۆپی شەپۆلی کورت (شین و سەوز) زیاتر بووە و بەرهەمهێنانی دژەتەن زیاتر بووە لە چاو مریشک .لە ژێر ڕووناکیدا بە درێژی شەپۆلێکی درێژتر (سوور) دروست بووە.

3. ماوەی بەرکەوتن

بەرنامەکانی ڕووناکی لە بنەڕەتدا ڕۆڵیان هەیە لە هاندان و کۆنترۆڵکردنی خواردنی خۆراک و گەشەکردنی ئێسکەپەیکەری مریشکی گۆشت و بە کەمکردنەوەی نەخۆشی مردنی لەناکاو و کێشەکانی قاچ و کۆنترۆڵکردنی ئاسیت، مانەوەی باڵندەکان زیاد دەکات. گرنگ ئەوەیە کە لەبەرچاو بگیرێت چ جۆرە چرایەک بۆ سیستەمی ڕووناکی هۆڵەکان کە بتوانێت پێداویستی ڕووناکی پەلەوەرەکان دابین بکات؟ وە پرسیاری دووەم ئەوەیە، ئایا بەکارهێنانی دایمەر لە قەڵەمدا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ باشترکردنی ئەدای پەلەوەر؟ بۆ وەڵامدانەوەی ئەو دوو پرسیارەی سەرەوە پێویستە ئاسانکارییەکانی هۆڵی بەخێوکردن لەبەرچاو بگرین و دواتر هەنگاو بنێین. بۆ جۆری ئەو چرایەی کە لە هۆڵەکاندا بەکاردەهێنرێت، پێویستە مرۆڤ جۆرێک بەکاربهێنێت کە بتوانرێت بۆ کەمکردنەوەی ڕووناکی بەکاربهێنرێت. بێگومان هەرکاتێک نەمانتوانی دیمر بەکاربهێنین بۆ کەمکردنەوەی ڕووناکی، دەتوانین ژمارەی چراکانی ناو هۆڵەکە بە یەک و دوای ماوەیەک، دوو چرا کەم بکەینەوە.